Białorusin Tadek Kościuszko / Поляк Тадэвуш Касцюшка

Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko. Bohater Polski, Białorusi i Stanów Zjednoczonych. W Ameryce Kościuszko walczył w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych, gdzie projektował fortyfikacje, co wielokrotnie pozwalało odnosić armii amerykańskiej zwycięstwa. W historii Polski zapisał się jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej podczas insurekcji w roku 1794. To samo wydarzenie sprawia, iż Kościuszko jest ważną postacią również dla Białorusinów, gdyż powstanie objęło obszar Wielkiego Księstwa Litewskiego, którego większą część stanowiło dzisiejsze terytorium Białorusi. Tak prezentuje się bardzo ogólnikowo postać tego wielkiego bohatera i nie widzę tu potrzeby, aby rozwodzić się bardziej nad jego biografią. Pozostaje tylko dyskusja nad narodowością Tadeusza Kościuszki...
Odwiedzając malowniczą Mereczowszczyznę (rodzinne strony Kościuszki), staraliśmy się pokazać, że ten bohater, tak wielu krajów jest/był w istocie obywatelem Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Spieranie się o przynależność narodowościową Tadka musimy uznać za bezsensowne, gdyż można go uznać zarówno Białorusinem, jak i Polakiem. Choć sam nazywał siebie "Litwinem", gdyż uważał się za obywatela Wielkiego Księstwa Litewskiego! Trochę to skomplikowane... Kończąc już, chciałbym przytoczyć słowa historyka Uładzimira Arłou, które wypowiedział z okazji 264 rocznicy urodzin Tadeusza Kościuszki: "My Białorusini, jesteśmy narodem europejskim. (...) Hańbą dla dzisiejszych władz jest to, iż imię oprawcy Suworowa noszą w naszym kraju dziesiątki ulic. Tu na kamieniu, napisano, że Kościuszko jest wielkim synem ziemi białoruskiej. (...) Przyjdzie czas, gdy Kościuszko będzie oficjalnie uznany za naszego bohatera narodowego. A to, że co roku zbieramy się tutaj, świadczy o naszym powrocie do Europy, do ideałów europejskich, o które walczyli powstańcy Kościuszki."

  Анджэй Тадэвуш Бонавентура Касцюшко выдатнейшы культурны дзеяч Польшчы, Беларусі і Амерыкі. Нарадзіўся на Мерачоўшчыне (сучасная Беларусь), Вучыўся ў Піярскім калегіуме, Варшаўскім кадэцкім корпусе і Парыжскай ваеннай акадэміі. У пасляакадэмічныя часы з'ехаў у далёкую Амерыку. У тыя часы ішла Англа - Амерыканская вайна, паўсталі былыя калоніі Англіі каб ад'ваяваць сваю незалежнасць. Тадэвуш, чалавек мэтанакіраваны ( за гэтую якасць атрымаў мянушку Швед ), паступіў у армію паўночных штатаў, і будучы інжынерам-фарціфікатарам распрацаваў план шэрагу значных ваенных збудаванняў. Таксама ўдзельнічаў у баях на баку арміі паўднёвых штатаў. У выніку паразы ў вайне англічан, Касцюшка атрымаў вялікі маёнтак у ЗША і шматлікія ўзнагароды.

 На радзіме ён пачаў падрыхтоўку паўстання за аднаўленне былой Рэчы Паспалітай і незалежнасць народа польскага. 24 сакавіка 1792 года ў Кракаве Тадэвуш Касцюшка прысягнуў народу польскаму і стаў кіраўніком паўстання. Ён таксама сабраў атрады касінераў і стварыў вышэйшы орган урада Рэчы Паспалітай. Аднак войскі Расеі перамаглі, і Тадэвуша вывезлі ў Петрапаўлаўскую крэпасць. З тых часоў ён ужо не адыгрываў значную палітычную ролю.

 І будучы тут, на Мерачоўшчыне, ў сядзібе, дзе некалі жыў гэты выдатны дзеяч гісторыі, мы, прадстаўнікі абодвух народаў, польскага і беларускага, распавядалі аб ім і ў нейкім сэнсе ўшаноўвалі памяць нашага агульнага, выдатнага Тадэвуша Бонавентуры Касцюшкі.